Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı?

Ramazan ayında şeker hastalarının en çok merak ettiği konulardan biri de şeker ölçümünün orucu bozup bozmadığıdır. Şeker ölçmek orucu bozar mı sorusu, özellikle diyabet hastaları için büyük önem taşımaktadır.

Ramazan’da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, 3/15). Vücuda kan almak ise beslenme, gıda alma kapsamına girdiği için orucu bozar.

Kan vermenin orucu bozup bozmaması ile ilgili olarak birbirine zıt iki rivâyet vardır. Bunlardan birine göre Hz. Peygamber (s.a.s.), “Hacamat yapanın ve yaptıranın (vücuttan tedavi maksadıyla kan alanın ve aynı amaçla vücudundan kan aldıranın) orucu bozulur” (Ebû Dâvûd, Savm, 28 [2367, 2370-2371]; İbn Mâce, Sıyâm, 18 [1680]) buyurmuştur. Öte yandan Resûlullah’ın (s.a.s.) oruçlu iken hacamat yaptırdığı rivâyet edilmiştir (Buhârî, Savm, 32 [1938-1939]).

Bu iki hadisi birlikte değerlendiren bilginlerin çoğu, birinci hadisi o dönemde hacamat yapan kişinin, kanı özel alet ile emerken ağzına kaçırabileceği, hacamat yaptıran ise kan verdiği için zayıf düşerek hasta olabileceği için oruçları bozulma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı şeklinde yorumlamış ve ikinci hadisi esas alarak kan vermenin orucu bozmayacağı sonucuna varmışlardır.

Kan şekeri ölçümü sırasında parmak ucuna iğneyle hafifçe dokunulur ve çok az miktarda kan özel bir ölçüm cihazına aktarılır. Bu işlem sırasında ne bir besin alınır ne de keyif verici madde.

Kan şekeri ölçmek orucu bozar mı? sorusuna Diyanet’in yaklaşımı, “Hayır, bozmaz” şeklindedir. Bunun gerekçesi de ölçüm sırasında çok az miktarda kan alınması ve gıda niteliği taşıyan herhangi bir madde alınmamasıdır. Bu işlem, orucu bozma sebepleri olan yeme-içme veya besin değerinde sıvı enjeksiyonu kategorisine girmez. Yine de kişi, kan tahlili veya şeker ölçümü sonrası kendini aşırı yorgun hissederse ve sağlığı tehlikeye girecekse, doktor önerisiyle ibadete devam edip edemeyeceğine karar verebilir. Fakat genel olarak, parmak ucundan alınan damla kan oruç bütünlüğüne zarar vermez ve “orucu bozacak fiiller” kapsamında değerlendirilmez.

İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına göre değerlendirilebilir. Ağrı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artırmak, gıda vermek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır. Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar.