Küresel simülasyonda yeni tehdit: ‘Mamut Çiçeği’ virüsüyle dünya alarmda

Bilim adamları ve belgeselcilerden oluşan bir ekip, donmuş toprakta (permafrost) olağanüstü derecede iyi korunmuş bir mamut kalıntısı buluyor.

Ekip, numuneleri alarak analiz ediyor, ancak kısa süre sonra eve dönen araştırmacılar, çiçek hastalığına benzer belirtilerle hastalanıyor. Böylece, “Mamut Çiçeği” adı verilen ölümcül bir virüs dünyaya yayılmaya başlıyor.

Tatbikat her ne kadar kurguya dayansa da, bilimsel gerçeklerden ilham alıyor. DSÖ’nün brifing belgelerine göre, binlerce yıl boyunca donmuş halde kalan antik virüslerin çözülme riskine dikkat çekiliyor. İklim değişikliği nedeniyle eriyen permafrost tabakalarının, modern tıbbın tanımadığı patojenleri açığa çıkarabileceği uyarısı yapılıyor.

Tatbikatta yer alan senaryo kapsamında, virüs orta düzeyde ölümcül ve hızla yayılabilir bir yapı gösteriyor. Ancak yetkililere göre, SARS veya Mpox gibi virüslerde olduğu gibi, “Mamut Çiçeği” etkili bir uluslararası iş birliğiyle kontrol altına alınabilir.

Tatbikat sırasında ülkeler, senaryoda sadece bir kısmı görebildikleri bir “puzzle” parçasıyla yönlendirildi. Bazı ülkeler, virüs bulaşan bir araştırmacının binlerce kişinin bulunduğu bir yolcu gemisine bindiğini öğrendi. Gemi, bilim adamları için adeta bir deney laboratuvarına döndü; virüsün bulaşma katsayısı (R değeri) 1.6 ile 2.3 arasında hesaplandı.

Katılımcı ülkeler arasında Almanya, Danimarka, Katar, Somali, Suudi Arabistan ve Ukrayna yer aldı. Ancak ABD ve Çin tatbikata katılmadı.

Bazı ülkeler sıkı karantina ve sınır kapatma politikaları izlerken, bazıları daha serbest bir yaklaşım benimsedi. Bu durum, uluslararası Zoom toplantılarında ciddi tartışmalara neden oldu. DSÖ yetkilileri, bu farklılıkların virüsle mücadeleyi zorlaştırdığına dikkat çekti.

Tatbikat her ne kadar masa başında gerçekleşse de, gerçek hayatta da benzer tehlikeler kapıda. NASA, 2023 yılında permafrostta 48.500 yıllık bir “zombi virüsünü” yeniden canlandırdı. Aynı şekilde, Sibirya’da mamut fildişi arayan kaçak avcılar da, donmuş topraklarda yatan antik virüslerle karşı karşıya kalma riskiyle çalışıyor.

Dünyanın çeşitli bölgelerinde hâlâ 10 milyondan fazla mamut kalıntısının buz altında bulunduğu tahmin ediliyor. DSÖ, bu tür senaryoların bilim kurgu olmadığını, küresel sağlık güvenliğinin ciddi şekilde ele alınması gerektiğini vurguluyor.