Tayvan seyahat yasağı koyan Somali’yi protesto etti

Tayvan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Somali Sivil Havacılık Otoritesinin (SCAA), 22 Nisan’da duyurduğu yasağın bugün yürürlüğe girmesiyle Tayvan hükümetinin çıkardığı pasaport ve seyahat belgelerinin ülkeye giriş, çıkış ve geçişlerde geçerli sayılmayacağı belirtildi.

Somali’nin Çin’in “kışkırtmasıyla” Tayvanlıların seyahat özgürlüğü ve güvenliğini kısıtladığı ifade edilen açıklamada, Tayvan’ın karar nedeniyle Mogadişu yönetimini protesto ettiği ve kararı geri çekmesini istediği kaydedildi.

Açıklamada, Somali’nin kararına gerekçe olarak Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunun, Pekin yönetimini Çin’in meşru temsilcisi sayan 1971 tarihli kararını ve “tek Çin” ilkesini göstermesine itiraz edilerek bunun, Tayvan’ın Çin Halk Cumhuriyeti’nin parçası olduğu yanılgısını yaygınlaştırdığı savunuldu.

Somali ile Tayvan’ın ilişkileri, Taipei hükümetinin, 1991’de Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland ile ilişki kurması ve 2020’de karşılıklı temsilcilikler açmasıyla bozulmuştu.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında konuyla ilgili sorulan soruya verdiği yanıtta, Somali’nin aldığı tedbirin “meşru” olduğunu belirtti.

Tayvan ile Somaliland’ın karşılıklı temsilcilikler açması ve resmi temaslarda bulunmasının Somali’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiğini ifade eden Sözcü Guo, “Somali, bu tavrıyla tek Çin ilkesine bağlılığını göstermiştir. Çin bunu takdir ediyor.” dedi.

Guo, Tayvan’ın da Çin’in ayrılmaz parçası olduğunu ve Çin Halk Cumhuriyeti hükümetinin bütün Çin’in tek meşru temsilcisi olduğunu yineleyerek BM’nin 2758 tarihli kararıyla kabul edilen tek Çin ilkesinin uluslararası toplumun hakim kabulü ve uluslararası ilişkilerin temel normu olduğunun altını çizdi.

Somaliland’ın ise Somali’nin toprağı olduğu ve Çin’in Somali hükümetinin ulusal birliğini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumaya yönelik çabalarını desteklediğini vurgulayan Guo, Tayvan otoriteleri ile Somaliland arasında resmi temaslara ve temsilcilikler kurulmasına karşı olduğunu kaydetti.

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintang) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında çıkan iç savaşta galip gelen Komünistler, 1 Ekim 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmişti.

İç savaşı kaybeden Koumintang üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek burada geçici hükümet kurmuştu.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar BM Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulu’nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Çin’in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık ve egemenlik ihtilafı sürüyor.

Pekin yönetimi, “tek Çin” ilkesini vurgulayarak Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.

Tayvan, BM üyesi 11 ülke ile Vatikan tarafından tanınırken Somaliland, uluslararası toplum tarafından tanınmıyor.